Η υφαρπαγή γης και ακινήτων στην Ελλάδα των Μνημονίων. του Κωστή Χατζημιχάλη.

Γιατί η Τρόικα ενδιαφέρεται για τη γη και τα ακίνητα;

Η υφαρπαγή γης και ακινήτων στην Ελλάδα των Μνημονίων

του Κωστή Χατζημιχάλη

Τα Mνημόνια και η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που μας έχουν επιβληθεί κρατούν ψηλά στην επικαιρότητα το ξεπούλημα της δημόσιας γης και των ακινήτων, ως λύση στο δημόσιο χρέος. Σύμφωνα με τους αναλυτές της Τρόικας, στην Ελλάδα υπάρχει «καθυστερημένη κινητικότητα» των αξιών γης σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη και απαιτείται «ομαλοποίηση» της «ελληνικής εξαίρεσης». Να ακολου-θήσει δηλαδή η γη και τα ακίνητα αυτό που έχει γίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη: συγκεντροποίηση της γης και περιορισμός της μικροϊδιοκτησίας, ένας «αναγκαστικός καπιταλιστικός εκσυγχρονισμός», κατά τους μνημονιακούς.

Είμαστε λοιπόν μάρτυρες μιας πρωτοφανούς επίθεσης σε πολλά επίπεδα, επίδικο της οποίας είναι μια από τις κατεξοχήν εκφάνσεις των κοινών, η γη και, σε ένα άλλο επίπεδο, το κτιριακό απόθεμα, κυρίως δημόσια κτίρια, εμπορικά ακίνητα και κατοικίες. Κατακτήσεις γενεών, υλικές, θεσμικές αλλά και συμβολικές, χάνονται σε λίγο χρόνο, μέσω της υφαρπαγής της γης, της δημόσιας περιουσίας και της μικροϊδιοκτησίας.

Η κούρσα επενδύσεων σε γη στον παγκόσμιο Νότο

Οι πόλεις, ως γη, ακίνητα και υποδομές, ήταν πάντα υποδοχείς επενδύσεων πλεονάζοντος...
κεφαλαίου και μέσω της αστικοποίησης βασικός πυλώνας στις διαδικασίες συσσώρευσης κεφαλαίου. Η πτώση του μέσου ποσοστού κέρδους στις βιομηχανικές επενδύσεις στον παγκόσμιο Βορρά και η δημιουργία νέων χρηματιστηριακών προϊόντων οδήγησε, μετά τη δεκαετία του 1990 και κυρίως μετά το 2000, σε μια κούρσα επενδύσεων σε γη στον παγκόσμιο Νότο μέσω υφαρπαγής και σε εκτεταμένο real estate παντού. Τα νέα άυλα προϊόντα που δημιουργήθηκαν επιτρέπουν από τη μια ενυπόθηκο δανεισμό και από την άλλη δανεισμό και πωλήσεις με βάση μελλοντικά έσοδα μέσω τιτλοποιήσεων. Τη δημιουργία, με άλλα λόγια, πλασματικών αξιών και πλασματικού κεφαλαίου.

Αυτές οι χρηματικές καινοτομίες εφαρμόστηκαν πρώτα στις ΗΠΑ από τη δεκαετία του 1980 και δεν περιορίστηκαν μόνο στους «μεγάλους» παίκτες, αλλά διαχύθηκαν στα μεσοαστικά και στα εργατικά στρώματα με επισφαλή εισοδήματα. Αποτέλεσμα, η αδυναμία αποπληρωμής των δανείων, η απότομη κάμψη της ζήτησης, η υπερχρέωση των νοικοκυριών και των εργολάβων. Η αλληλεξάρτηση των περιφερειακών με τις κεντρικές τράπεζες, αλλά και πιστωτικών ιδρυμάτων και επενδυτικών χαρτοφυλακίων εντός και εκτός των ΗΠΑ, δεν άργησε να μεταφέρει την κρίση και στην Ευρώπη, με τα γνωστά αποτελέσματα.

Για πολύ καιρό η διαδικασία αυτή δεν προσέλκυε το αναλυτικό ενδιαφέρον και κυρίως δεν προβλημάτιζε πολιτικά την Αριστερά στον παγκόσμιο Βορρά. Η φούσκα των ακινήτων στις ΗΠΑ το 2007-8, η χρηματοπιστωτική κρίση που ενεργοποίησε με τα εκατομμύρια αστέγων και άνεργων και στη συνέχεια η διασπορά της παγκοσμίως, φώτισε ξανά τη σημασία της γης, των ακινήτων και της γαιοπροσόδου. Η κρίση των ενυπόθηκων δανείων στις ΗΠΑ και η μεταφορά της μέσω των νέων χρηματιστικών προϊόντων σε όλο τον κόσμο αποτελεί μια ενδιαφέρουσα εφαρμογή της έννοιας του «τοπικο-παγκόσμιου» (glocalisation): άμεση σύνδεση τοπικών χαρακτηριστικών, στην περίπτωσή μας η ίδια η γη, με τις παγκόσμιες τάσεις-ροές και αντίστροφα. Και για την Αριστερά υπογράμμισε τη σημασία της κατανόησης των διαδικασιών αστικοποίησης με τις διαδικασίες συσσώρευσης κεφαλαίου και με τους καθημερινούς αγώνες στη πόλη. Η γη, ο χώρος και ειδικά οι πόλεις δεν αποτελούν κάποιο εξωτερικό περιβάλλον», μια δευτερεύουσα αντίθεση στην υπόθεση της ριζικής κοινωνικής αλλαγής. Αποτελούν κρίσιμες κοινωνικές σχέσεις και οι αντιφάσεις που παράγουν οδηγούν σε κοινωνικές συγκρούσεις με απρόβλεπτες συνέπειες.

Αλλά γιατί έχουν σήμερα τόση σημασία η γη και τα ακίνητα για την Τρόικα; Πέρα από την προφανή απάντηση κάλυψης του δημόσιου χρέους υπάρχουν, κατά τη γνώμη μου, δυο ακόμη γενικότερες συνθήκες. Η πρώτη αφορά τις διεθνείς τάσεις και η δεύτερη τις ελληνικές ιδιαιτερότητες. Ας τις δούμε σύντομα.

Η παγκόσμια σκηνή: κερδοσκοπικές επενδύσεις σε γη και ακίνητα

Στην Ελλάδα, η συγκυρία της κρίσης και το ειδικό καθεστώς των Μνημονίων συμπίπτει, δυστυχώς, με τη νέα παγκόσμια τάση επενδύσεων κερδοσκοπικών κεφαλαίων στη γη και σε ακίνητα. Από στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας αλλά και προοδευτικών πρωτοβουλιών όπως το Land Deal Politics Initiative (www.iss.nl/Ldpi), προκύπτει ότι μετά το 2007 κεφάλαια κάθε είδους (ιδιωτικά, κρατικά, hedge funds, venture capital) εισέρχονται μαζικά στην αγορά γης και στο real estate, αναζητώντας εκτάσεις, εμπορικά ακίνητα και προνομιακές θέσεις για υψηλών προδιαγραφών κατοικίες που μελλοντικά θα είναι σπάνιες, δηλαδή αναζητώντας μονοπωλιακή γαιοπρόσοδο. Ενώ παλαιότερα οι σίγουρες επενδύσεις ήταν σε μετοχές κερδοφόρων μεγάλων βιομηχανιών, σήμερα αναζητούν καταφύγιο στη γη και στα ακίνητα. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, στο διάστημα 2007-2012 (δεν υπάρχουν πιο πρόσφατα στοιχεία) από το σύνολο των παγκόσμιων επενδύσεων κεφαλαίων λίγο πάνω από τις μισές κατευθύνονται στη γη και σε ακίνητα. Στη γη κατευθύνονται σε περιοχές όπως η Αφρική, η Λατινική Αμερική αλλά και η Ευρώπη, κυρίως στις πρώην χώρες του «υπαρκτού σοσιαλισμού». Στον τομέα των ακίνητων οι επενδύσεις κατευθύνονται σε ώριμες αγορές, π.χ. Λονδίνο, Παρίσι, Νέα Υόρκη και στις λεγόμενες αναδυόμενες, όπως οι πόλεις των Εμιράτων του Περσικού Κόλπου, οι παράκτιες πόλεις της Κίνας, οι μεγαλουπόλεις της Ινδίας και της Λατινικής Αμερικής. Οι περισσότερες χώρες-στόχοι είναι διψασμένες για επενδύσεις κάθε είδους, και η γη τους ήταν ένας αναξιοποίητος πόρος εδώ και δεκαετίες. Σε αυτό συμβάλλουν πέντε σύγχρονες παγκόσμιες τάσεις.

Πρώτον, η εκτιμωμένη παγκόσμια διατροφική ανασφάλεια και η άνοδος των τιμών των τροφίμων που έχει προκαλέσει εκτεταμένες επενδύσεις σε μεγάλες εκτάσεις για μελλοντική παραγωγή τροφής.

Δεύτερον, η παγκόσμια ενεργειακή ανασφάλεια και η αναζήτηση σπάνιων μεταλλευμάτων που έχει οδηγήσει από τη μια πλευρά σε εξορυκτική φρενίτιδα σε στεριά και θάλασσα, και από την άλλη στην αναζήτηση μεγάλων εκτάσεων για εγκατάσταση ΑΠΕ (ανεμογεννητριών και ηλιακών συλλεκτών) κοντά σε μεγάλους καταναλωτές, καθώς και εκτάσεων για καλλιέργεια βιοκαύσιμων, διαδικασίες γνωστές και ως «πράσινη υφαρπαγή» (green grabbing).

Τρίτον, η αναζήτηση μεγάλων εκτάσεων για ειδικού τύπου mega-projects, όπως αναπτυξιακοί διάδρομοι κάθε είδους, από τρένα μεγάλης ταχύτητας μέχρι αγωγούς πετρελαίου, νέα μεγάλα λιμάνια για κοντέινερ, εκτάσεις για ειδικές οικονομικές ζώνες και φυσικά μεγάλης κλίμακας real estate στις πόλεις. Στην κατηγορία αυτή μπορεί να ενταχθεί και η δημιουργία μεγάλων, ολοκληρωμένων τουριστικών μονάδων με παραθεριστικό real estate, γκολφ.

Η τέταρτη εξέλιξη, που αποτελεί την προϋπόθεση για να κινητοποιηθούν οι προηγούμενες τάσεις, είναι η δημιουργία νέων χρηματοπιστωτικών εργαλείων από τις επενδυτικές τράπεζες, ικανών να περιορίζουν το ρίσκο των επενδύσεων.

Τέλος, οι αναδυόμενες παγκόσμιες ρυθμίσεις, κανόνες και κίνητρα που παρέχονται από τη διεθνή κοινότητα (κυρίως την Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ), για να προβαίνουν οι κερδοσκόποι σε παρόμοιες επενδύσεις μεγάλης κλίμακας σε γη, δεδομένων των μεγάλων διαφορών στα καθεστώτα ιδιοκτησίας και φορολογίας της γης.

Ελληνικές ιδιαιτερότητες: ποιοτικά χαρακτηριστικά, ένταξη στην ΕΕ, μεγάλη κρατική ιδιοκτησία και Μνημόνια

Αν τα παραπάνω σας φαίνονται οικεία, είναι γιατί τα έχουμε δει να συμβαίνουν μπροστά στα μάτια μας – κι αυτό μας οδηγεί στις ελληνικές ιδιαιτερότητες. Από τις Σκουριές της Χαλκιδικής, την ΑΟΖ σε Ιόνιο και Αιγαίο και το αεροδρόμιο του Ελληνικού μέχρι τη Στοά Μοδιάνο στη Θεσσαλονίκη, τη Μονή Τοπλού στη Σητεία, τους αγωγούς φυσικού αερίου, τα εκατοντάδες φωτοβολταϊκά πάρκα σε όλη την Ελλάδα και τις ανεμογεννήτριες στα νησιά – όλα αυτά είναι μερικές ενδείξεις της εφαρμογής των παγκόσμιων τάσεων, οι οποίες διευκολύνονται, αν όχι επιβάλλονται, από το ειδικό καθεστώς των Μνημονίων. Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν οι τεράστιες εκτάσεις που διαθέτουν άλλες περιοχές και το ενδιαφέρον για την υφαρπαγή της γης και των ακινήτων οφείλεται σε δύο κυρίως λόγους.

Πρώτον, στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της γης και των ακινήτων. Το σύνολο της ελληνικής επικράτειας αποτελεί μια οιονεί μονοπωλιακή θέση ως προς τα γεωπολιτικά δεδομένα και τη φυσική εγγύτητα στις ευρωπαϊκές αγορές· άρα, ο κάτοχος ή εκείνος που την ελέγχει απολαμβάνει ένα είδος μονοπωλιακής γαιοπροσόδου. Οι μεγάλοι ιδιοκτήτες γης και ακινήτων στην Ελλάδα είναι το κράτος, οι δήμοι, η Εκκλησία και τα μοναστήρια: αυτοί θα αποτελέσουν τους πρώτους στόχους της υφαρπαγής. Σε αυτούς περιλαμβάνονται ο στρατός με μεγάλες ιδιοκτησίες, οι οργανισμοί κοινής ωφέλειας (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΟΣΕ κλπ) και τα ΝΠΔΔ (πανεπιστήμια, νοσοκομεία). Μια απλή ανάγνωση του εφαρμοστικού νόμου και η διεθνής εμπειρία τιτλοποίησης γης και ακινήτων που θα εφαρμόσει το ΤΑΙΠΕΔ, φτάνει για να καταλάβουμε τι μας περιμένει.

Αυτοί είναι οι λόγοι που θέλουν οι Κινέζοι τα λιμάνια και τα αεροδρόμια· Ρώσοι και Τσετσένοι τους αναπτυξιακούς διαδρόμους για να περάσουν οι αγωγοί πετρελαίου και υγραερίου· Ισπανοί, Δανοί και Γερμανοί μεγάλες εκτάσεις για την εγκατάσταση πάρκων με ΑΠΕ για παραγωγή ηλεκτρισμού και μεταφορά του στη Μεσευρώπη· Γάλλοι, Ολλανδοί και Γερμανοί παραγωγική γη για ειδικές βιολογικές καλλιέργειες· Καναδοί, Ρώσοι και άλλα διεθνή κονσόρτσια διεκδικούν το υπέδαφος, κυρίως για χρυσό και φυσικό αέριο· και, τέλος, επενδυτές κάθε είδους και εθνικότητας (ανάμεσα τους και ελληνικές τράπεζες και ιδιώτες) ενδιαφέρονται για εμπορικά και «ειδικού σκοπού» ακίνητα.

Μια ειδική ομάδα χαρακτηριστικών γης στην Ελλάδα αφορά τα ιστορικά μνημεία, το τοπίο, το μεγάλο μήκος ακτών και νησιών, τον σχετικά υψηλό δείκτη φυσικής αξίας και τέλος τη φήμη της ως μεσογειακού προορισμού που διατηρεί αυθεντικότητα και δεν έχει υποστεί τις μη αναστρέψιμες καταστροφές αντίστοιχων προορισμών στην Ισπανία και Ιταλία. Αυτά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά έχουν προσελκύσει μεγάλες τουριστικές επενδύσεις και real estate παραθεριστικών κατοικιών, οι οποίες αναζητούν άθικτες παραθαλάσσιες εκτάσεις κοντά στις πλούσιες χώρες της Ε.Ε. και τη Ρωσία.

Ο δεύτερος λόγος είναι πολιτικός και κοινωνικός, με τρεις αιχμές: το ότι τα ελληνικά εδάφη βρίσκονται εντός Ε.Ε./ευρωζώνης, το μέγεθος της κρατικής περιουσίας και το ειδικό καθεστώς των Μνημονίων που έχει επιβληθεί από το 2010. Αυτό δίνει στα ελληνικά εδάφη μια θεσμική ιδιαιτερότητα, θεωρητικά ελκυστική σε επενδύσεις, η οποία συνίσταται στη συστηματική εξασθένιση της πολιτικής ανεξαρτησίας, στην υποβάθμιση της δημοκρατίας και στην κατάργηση της συνταγματικής τάξης. Επειδή οι μεγάλοι ιδιοκτήτες γης και ακινήτων στην Ελλάδα είναι το κράτος και οργανισμοί που εποπτεύονται από αυτό, οι θεσμικές και αντισυνταγματικές εκτροπές είναι απαραίτητες για την είσοδο αυτών των ακινήτων στη αγορά, κάτι που δεν μπορεί να συμβεί το ίδιο εύκολα με τις ιδιωτικές περιουσίες. Εδώ, νομίζω, έχει σημασία η πιθανή έναρξη των πλειστηριασμών κατοικιών: εκτός από την κοινωνική αναταραχή που θα προκαλέσει και τις έντονες αντιδράσεις των ελληνικών τραπεζών (για τα οποία η Τρόικα αδιαφορεί), θα προκαλέσει άμεση κατάρρευση των τιμών στην αγορά ακινήτων, άρα και των δημόσιων ή των ΝΠΔΔ, δημιουργώντας μεγάλες ευκαιρίες σε εκείνους που περιμένουν να τα υφαρπάξουν. Γιατί οι μελλοντικοί επενδυτές δεν ενδιαφέρονται για τις χιλιάδες μικροϊδιοκτησίες που θα χαθούν, αλλά: α) για τις μεγάλες δημόσιες εκτάσεις και τα μεγάλα ακίνητα του δημοσίου, των ΝΠΠΔ και των οργανισμών κοινής ωφέλειας, τα οποία θα χάσουν σημαντικό τμήμα της αξίας τους και β) για την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων επειδή οι περισσότεροι στόχοι περιλαμβάνουν σημαντικά τμήματα ακίνητης περιουσίας (ΟΣΕ, λιμάνια, αεροδρόμια κ.ά.).

Στην ίδια κατεύθυνση βρίσκονται και οι αλλαγές που προτείνονται στη φορολογία των ακινήτων, της αγροτικής γης και των εκτός σχεδίου ιδιοκτησιών. Αν υλοποιηθούν οι εξαγγελίες, είναι πιθανό να έχουμε στο μέλλον μαζικές πωλήσεις από μικροϊδιοκτήτες που θα αδυνατούν να πληρώσουν τους φόρους ακινήτων και των αγροτικών εκτάσεων που προέρχονται από κληρονομιές, με αποτέλεσμα την συγκεντροποίηση της ιδιοκτησίας της γης, και ως εκ τούτου και της γαιοπροσόδου σε όφελος εκείνων που έχουν σήμερα και αύριο ρευστό. Σε αυτό αποβλέπει ο ενιαίος φόρος ακινήτων και η σχεδιαζόμενη σημαντική μείωση του φόρου μεταβιβάσεων.

Τα παραπάνω έχουν μετατρέψει την Ελλάδα σε περιοχή που ισχύει ένα ιδιάζων «καθεστώς μόνιμης εξαίρεσης», όπως θα έλεγε ο Αγκάμπεν, ή μια «κατάτμηση σε ζώνες (zonage)», όπως γράφει ο Μπαντιού, αλλά αυτό δεν συμβαίνει χωρίς κοινωνικές αντιστάσεις. Αποτελούν πολιτικές συνθήκες οι οποίες, αλλάζοντας ή περιορίζοντας το θεσμικό πλαίσιο, δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για την υφαρπαγή της γης. Οι παραπάνω θεσμικές εκτροπές, που αλλού θα απαιτούσαν στρατιωτική βία, στην Ελλάδα εφαρμόζονται με τη βία τις συστηματικής εξασθένισης των ρυθμιστικών μηχανισμών της δημοκρατίας. Οι πολίτες δεν βρίσκονται πλέον αντιμέτωποι με πολιτικούς εκπροσώπους κλασικού δημοκρατικού τύπου, αλλά, όπως γράφει ο Μπαντιού με ένα είδος τοπικής ψευτο-κρατικής κάλυψης των κυρίαρχων διαδικασιών καταλήστευσης» (Η Εποχή, 12.5.2013).

Θα τελειώσω παραφράζοντας τον Σ. Ζίζεκ. Παλιά η Αριστερά ήξερε τι να κάνει με τη γη και τα ακίνητα: περίμενε πότε θα έλθει στην εξουσία για να καταργήσει την ατομική ιδιοκτησία. Σήμερα δεν ξέρει ακόμη τι να κάνει, αλλά δεν μπορεί να περιμένει. Τουλάχιστον ας προσπαθήσει, ας προσπαθήσουμε, να σταματήσουμε με κάθε μέσο την υφαρπαγή που βιώνουμε, και κυρίως αυτή που επέρχεται.

Ο Κωστής Χατζημιχάλης είναι ομότιμος καθηγητής (Τμήμα Γεωγραφίας, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, hadjimichalis@hua.gr)

Το άρθρο αποτελεί περιληπτική απόδοση της παρέμβαση στην εκδήλωση «Ανοικτής Πόλης» με θέμα «Κόκκινα δάνεια και υφαρπαγή της μικροϊδιοκτησίας» (ομιλητές: Τόνια Κατερίνη, Κερασίνα Ραυτοπούλου, Κωστής Χατζημιχάλης, Γιώργος Μ. Χατζηστεργίου· συντονίστρια Ελένη Πορτάλιου), 16.9.2013

από: «enthemata.wordpress.com» μέσω «epam-reth.blogspot.gr» και «epam-ir.blogspot.gr»

Levy Economics: Μήπως οι Ευρωπαίοι δεν θέλουν να «ρίξουν» την ανεργία στην Ελλάδα;

 

Η ανεργία στην Ελλαδα έχει εκτοξευθεί σε δυσθεώρητα ύψη, με πάνω από 1,3 εκατομμύρια να είναι άνεργοι

Μήπως οι Ευρωπαίοι δανειστές θέλουν την ανεργία στην Ελλάδα να αυξάνεται;
Μήπως τελικά δεν θέλουν να μειωθούν οι εκατοντάδες χιλιάδες άνεργοι στη χώρα που έχουν επιβάλει σκληρή λιτότητα;
Αυτά είναι μόνο μερικά από τα ερωτήματα που θέτει ο καθηγητής Δημήτρης Παπαδημητρίου, πρόεδρος του Levy Economics Institute του Bard College σε άρθρο του στη Huffington Post, στο οποίο και θίγει τις ανύπαρκτες προσπάθειες μείωσης της ανεργίας.
Η ανεργία στην Ελλαδα έχει εκτοξευθεί σε δυσθεώρητα ύψη, με πάνω από 1,3 εκατομμύρια να είναι άνεργοι.
Η απασχόληση έχει καταρρεύσει στο πλαίσιο των μέτρων που απαιτούνται από το "τρίο των δανειστών", και στα οποία συναίνεσαν οι ελληνικές κυβερνήσεις.
Και παρά την επιστροφή της χώρας στην αγορά ομολόγων, η κρίση στην πραγματικότητα αυξάνεται.
Η Ελλάδα έχει γίνει ένα πρότυπο για το πώς ένα πρόγραμμα λιτότητας συνθλίβει το εργατικό δυναμικό.
Από τα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα, η ανεργία έχει αναδειχθεί ως η βασικότερη πρόκληση για την Ελλάδα.
Υπάρχει μια λύση που θα πρέπει να είναι στην κορυφή της ατζέντας των συνομιλιών κατά τη διάρκεια του Σεπτεμβρίου.
Η πρώτη απάντηση θα πρέπει να είναι ένα πρόγραμμα δημόσιας εγγύησης των θέσεων εργασίας.
Είναι μια στρατηγική με ιστορικά επιτυχή αποτελέσματα.
Δυστυχώς η άποψη της ΕΕ βασίζεται στην πεποίθηση ότι όσο αυξάνεται η ανάπτυξη, οι επιχειρήσεις θα προσλαμβάνουν εργαζόμενους.
Αυτή η άποψη είναι μια φαντασίωση.
Γιατί;
Η σχέση μεταξύ ανάπτυξης ΑΕΠ και αύξησης της απασχόλησης έχει μειωθεί εδώ και δεκαετίες.
Η απλή αριθμητική και λογική μας λέει, επίσης, ότι θα ήταν αδύνατο για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις να καλύψουν την τρομερή συρρίκνωση του ΑΕΠ.
Αντιθέτως οι εταιρείες προσπαθούν να διατηρήσουν τον αριθμό των υπαλλήλων τους στο ελάχιστο.
Δεν είναι ακόμη σε θέση να επιλύσουν ένα εθνικό έλλειμμα θέσεων εργασίας.
Ακόμη και στο καλύτερο σενάριο ανάπτυξης, της διακοπής της λιτότητας και της οικονομικής ανάκαμψης, για να μειωθεί η ανεργία σε φυσιολογικά επίπεδα, η Ελλάδα θα χρειαστεί πάνω από μια δεκαετία πριν από την απασχόληση επιστρέψει στα προ της κρίσης επίπεδα.
Υπό αυτά τα δεδομένα, ο κ. Παπαδημητρίου παραπέμπει σε μελέτη της ερευνήτριας Ράνιας Αντωνοπούλου του Levy Economics Institute για τη δημιουργία άμεσων θέσεων εργασίας.
Η μελέτη εκτιμά ότι εάν η Ελλάδα είχε θεσπίσει ένα ευρύ πρόγραμμα για την απασχόληση το 2012, σε τομείς όπως οι πληροφορική, υποδομές, περιβάλλον, κοινωνικές υπηρεσίες, εκπαίδευση και πολιτισμό, τότε τα αποτελέσματα θα ήταν εντυπωσιακά.
Η προσομοίωση του μοντέλου της Αντωνοπούλου, σε μέτρια επίπεδα θα δημιουργούσε περί τις 300 χιλ. θέσεις εργασίας στο Δημόσιο.
Αυτές οι κυβερνητικές θέσεις θα τροφοδοτήσουν τη δημιουργία πρόσθετων θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα.
Σε μια τέτοια περίπτωση, η ανεργία θα μειωνόταν κατά περίπου 30% και το ΑΕΠ θα αυξανόταν κατά 4% περίπου.
Το κόστος του προγράμματος θα έφτανε τα 4,5 δισ. ευρώ, ποσό που θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί από την Ε.Ε.
Παρόμοια προγράμματα έχουν αποδώσει σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Νότιας Κορέας (στη δεκαετία του '90), της Κίνας, της Ινδονησίας, της Χιλής, της Νότιας Αφρικής, και πιο πίσω στο χρόνο, των Ηνωμένων Πολιτειών.
Το συμπέρασμα αυτής της μελέτης είναι ότι οι διεθνείς δανειστές και τα πακέτα «διάσωσης», έχουν αποδειχτεί καταστροφικά και ουχί σωτήρια.
Αντ 'αυτού, το επίτευγμά τους ήταν να κοινωνικοποιήσουν το χρέος της κυβέρνησης, καταλήγει ο κ. Παπδημητρίου.

www.bankingnews.gr

Ράπισμα στην Μέρκελ για τις πολιτικές λιτότητας. Μάριος Καλογερόπουλος.

Ράπισμα στην Μέρκελ για τις πολιτικές λιτότητας

Νομπελίστες Οικονομολόγοι: Χώρες του Νότου δεν θα αποφύγουν την έξοδο από το ευρώ

Μάριος Καλογερόπουλος

 ΣΧΟΛΙΟ: Παρά το γεγονός ότι αυτές οι κινήσεις του σώματος των σπουδαίων οικονομολόγων μπροστά στη Μέρκελ δεν συνάδουν με την σημαντικότητά τους ως προσωπικοτήτων, εντούτοις οι εκτιμήσεις τους έρχονται πιο κοντά στις ανάγκες του κόσμου και των οικονομιών της Ευρώπης.

 

 

 

 

 

 

Ας δούμε τους διαλόγους και τα κύρια σημεία των τοποθετήσεων που έγιναν στην συνάντηση του Λιντάου.

 

«Οι γκάφες των πολιτικών σπρώχνουν την Ευρωζώνη στην ύφεση» - «Οι νέοι που θέλουν να βρουν δουλειά θα επηρεαστούν για δεκαετίες» - Πώς δικαιολογήθηκε η Γερμανίδα καγκελάριος και τι είπε ο Στίγκλιτς

Σε «μαστίγωμα» της Άνγκελα Μέρκελ για τις οικονομικές πολιτικές που εφαρμόζονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση εξελίχθηκε η πέμπτη σύναξη των κατόχων βραβείων Νόμπελ στο Λιντάου της Γερμανίας.



Στην συνάντηση στη μικρή γερμανική πόλη κοντά στα σύνορα με την Αυστρία και την Ελβετία, τα μεγαλύτερα οικονομικά «κεφάλια» εξαπέλυσαν μια σφοδρή επίθεση κατά της στρατηγικής της Ευρωζώνης προειδοποιώντας ότι οι περιοριστικές πολιτικές επισείουν τον κίνδυνο ετών ύφεσης και μια νέας έκρηξης της κρίσης χρέους.



«Οι ιστορικοί θα ρίξουν πίσσα και πούπουλα στους ευρωπαίους κεντρικούς τραπεζίτες» ήταν η χαρακτηριστική έκφραση που χρησιμοποίησε ο καθηγητής Πίτερ Ντάιαμοντ που θεωρείται από τους κορυφαίους ειδικούς στον τομέα αντιμετώπισης της ανεργίας.



«Οι νεαροί Ισπανοί και Ιταλοί που αναζητούν μια θέση εργασίας εν μέσω ύφεσης θα επηρεαστούν για δεκαετίες. Πρόκειται για ένα τρομακτικό αποτέλεσμα και είναι εντυπωσιακό πόσες λίγες αντιδράσεις έχουν προκληθεί για τις πολιτικές που είναι τόσο εκπληκτικά καταστροφικές» συμπλήρωσε.

«Καταστροφική αποτυχία» χαρακτήρισε τις πολιτικές λιτότητας ο καθηγητής Γιόσεφ Στίγκλιτς θεωρώντας τες υπεύθυνες για την μηδενική ανάπτυξη στην Ευρωζώνη στο πρώτο μισό του έτους. Προειδοποίησε, δε, ότι «υπάρχει κίνδυνος για μια ύφεση που θα διαρκέσει χρόνια».



Δήλωσε, μάλιστα, ανήσυχος για το μέλλον της νομισματικής ένωσης για την οποία σημείωσε ότι «ακόμα δεν έχει αισθανθεί τον αντίκτυπο των γεωπολιτικών εντάσεων».

Από την πλευρά της η καγκελάριος της Γερμανίας απάντησε στην κριτική με το επιχείρημα ότι είναι δύσκολο να ελέγξεις ένα νόμισμα για 18 κράτη όταν τα κυρίαρχα κοινοβούλια αρνούνται να συμμορφωθούν με πολιτικές που αποφασίζονται στα ευρωπαϊκά όργανα. 

Επέμεινε, μάλιστα, ότι οι χώρες που χτυπήθηκαν από την κρίση έχουν μειώσει τα ελλείμματά τους και ότι οι πρώτοι «καρποί» μιας βιώσιμης ανάκαμψης είναι πλέον ορατοί.



Οι απόψεις αυτές, ωστόσο, δεν εμπόδισαν τον αμερικανό ειδικό σε θέματα νομισματικής πολιτικής Κρίστοφερ Σίμς να ταχθεί υπέρ της εξόδου από το ευρώ χωρών όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία ή η Ισπανία. «Αν μπορούσα να συμβουλεύσω την Ελλάδα, την Πορτογαλία ή ακόμα και την Ισπανία, θα τους ελεγα να ετοιμάζουν εφεδρικά σχέδια για την έξοδό τους από το ευρώ. 

Δεν υπάρχει κανένα νόημα στην παρουσία στην νομισματική ένωση αν αυτό που συμβαίνει μετά από ένα σοκαριστικό χτύπημα είναι το χτύπημα αυτό να γίνεται ολοένα και χειρότερο» ανέφερε ο Σίμς. 

Εξηγώντας το σκεπτικό του παραδέχθηκε ότι το κόστος μιας τέτοιας κίνησης θα ήταν μεγάλο, «μια μορφή χρεοκοπίας» αλλά η παραμονή στο ευρώ, κατά τον αμερικανό καθηγητή, «είναι επίσης πολύ κοστοβόρα για τις χώρες αυτές».

 «Οι Ευρωπαίοι έχουν δημιουργήσει ένα σύστημα που είναι χειροτερο από αυτόν του Χρυσού Κανόνα (σ.σ. κάθε χώρα έθετε μέχρι το 1914 μια σταθερή τιμή χρυσού σε όρους του νομίσματος της, στην οποία ήταν έτοιμη να αγοράσει ή να πουλήσει). 

Είναι σαν τις χώρες της Λατινικής Αμερικής που δανείζονται σε δολλάρια» κατέληξε ο αμερικανός ειδικός.

Συγκλονιστικές αποκαλύψεις από τον οικονομολόγο και γ.γ. του Ε.ΠΑ.Μ. Δημήτρη Καζάκη στην εκπομπή της ΕΡΤ3 «Λαβύρινθος» στις 22 Αυγούστου 2014.

https://www.youtube.com/watch?v=xiKCOxtJMPM

Δημόσιες επενδύσεις και εγκληματική ηλιθιότητα. του Σταύρου Χριστακόπουλου

Δημόσιες επενδύσεις και εγκληματική ηλιθιότητα

του Σταύρου Χριστακόπουλου

Πόσες φορές το τελευταίο διάστημα τα εγχώρια γεράκια της ελεγχόμενης ενημέρωσης μάς βομβάρδισαν με θεωρίες περί «κακού» Δημοσίου και με την «ανάγκη» να παραδοθούν τα πάντα στον ιδιωτικό τομέα; Πόσες μπουρδολογίες ακούσαμε για την Ελλάδα ως «το τελευταίο κομμουνιστικό κράτος στην Ευρώπη»; Απειράριθμες.

Εκτός Ελλάδος, όμως, ακόμη και σε κλίμα πλήρους επικράτησης των νεοφιλελεύθερων δοξασιών, ενίοτε λέγονται και ...
γράφονται κείμενα που τοποθετούν τα πράγματα στη θέση τους. Ένα τέτοιο διαβάσαμε χθες στην ιστοσελίδα Euro2day, το οποίο είναι γραμμένο από την οικονομολόγο Mariana Mazzucato, καθηγήτρια επιστήμης και τεχνολογικών πολιτικών στο πανεπιστήμιο του Σάσεξ και συγγραφέα του ολοκαίνουργιου βιβλίου «The Entrepreneurial State: debunking private vs public sector myths».

Ας πάμε κατευθείαν στην αναφορά της στην Ελλάδα:

«Η Ελλάδα έχει προβλήματα επειδή ο δημόσιος τομέας της είναι πολύ μεγάλος ή επειδή ο  τομέας αυτός δεν κάνει αρκετά;

● Είναι η Γερμανία και η Δανία από τις ισχυρότερες χώρες στην Ευρώπη επειδή έσφιξαν το ζωνάρι ή επειδή οι κυβερνήσεις τους έχουν ξοδέψει περισσότερα από ό,τι οι άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις σε τομείς όπως η έρευνα και η ανάπτυξη;

● Το πρόβλημα της Ευρώπης είναι η έλλειψη του risk capital ή ενός κύματος κρατικής χρηματοδότησης ώστε με αυτήν τη βάση να απογειωθεί το ιδιωτικό κεφάλαιο;

Τα στοιχεία δείχνουν ως σωστότερη τη δεύτερη άποψη».

Η άποψη της Mariana Mazzucato συμπυκνώνεται στη θέση ότι το ιδιωτικό κεφάλαιο σπανίως χρηματοδοτεί την επιχειρηματική και τεχνολογική καινοτομία, που αποτελεί την «ατμομηχανή» της ανάπτυξης. Το κράτος είναι αυτό που παίρνει το πραγματικό ρίσκο και εν συνεχεία έρχονται οι ιδιώτες να δρέψουν τα σίγουρα πλέον κέρδη.

Αρχικά επικαλείται το αμερικανικό μοντέλο, το οποίο, κατά την άποψη του συρμού, «είναι πιο “επιχειρηματικό” από ό,τι σε άλλα μέρη του κόσμου λόγω της κυριαρχίας των venture capitalists, που παρέχουν υψηλού ρίσκου χρηματοδότηση σε ιδιοφυείς “εφευρέτες του γκαράζ” βοηθώντας τους να καινοτομήσουν».

Ας παρακολουθήσουμε, λοιπόν, την προσέγγισή της για το μοντέλο των ΗΠΑ:

«Εντός των ίδιων των ΗΠΑ οι μάχες που δίνονται στο Κογκρέσο συχνά σχετίζονται με πώς το μεγάλο κράτος απειλεί να εξαλείψει το πνεύμα καινοτομίας στην οικονομία. Φυσικά, οι οικονομολόγοι καταλαβαίνουν ότι η αγορά πολλές φορές αποτυγχάνει, αλλά τελικά το κράτος θεωρείται – ακόμα και από προοδευτικούς οικονομολόγους – ότι δίνει τις οδηγίες από το πίσω κάθισμα. Είναι λοιπόν σημαντικός ο ρόλος του για να διορθώνει τις αποτυχίες της αγοράς, αλλά όχι και για να διαμορφώνει ενεργά τις αγορές αυτές, καθοδηγώντας την καπιταλιστική μηχανή.

● Πόσο πιθανό είναι όμως η εικόνα με την οποία μας βομβάρδισαν – ενός δυναμικού ιδιωτικού τομέα που αντιδιαστέλλεται στην απαραίτητη, αλλά δυσκίνητη γραφειοκρατία και το συχνά παρεμβατικό κράτος – να είναι εντελώς λάθος;

● Είναι πιθανόν οι πιο ριζοσπαστικές και επαναστατικές αλλαγές στον καπιταλιστικό κόσμο να προέρχονται τελικά όχι από το αόρατο χέρι της αγοράς, αλλά από το πολύ απτό χέρι του κράτους;».

Ύστερα από τη διατύπωση των βασικών ερωτημάτων, περνά στις δικές της απαντήσεις και μάλιστα αρχίζοντας από το κορυφαίο αμερικανικό παράδειγμα, αυτό που τόσοι και τόσοι ανόητοι και απατεώνες στην Ελλάδα επικαλούνται για να επιχειρηματολογήσουν υπέρ της κατεδάφισης του κράτους και της παράδοσης των πάντων στους ιδιώτες – κατά κανόνα αυτούς για τους οποίους δουλεύουν οι συγκεκριμένοι «ειδικοί» της συμφοράς:

«Όντως. Η αληθινή ιστορία πίσω από τη Silicon Valley δεν είναι αυτή του κράτους που φεύγει από τη μέση ώστε οι ριψοκίνδυνοι venture capitalists – και οι “εφευρέτες των γκαράζ” – να μπορέσουν να κάνουν τα δικά τους. Από το Internet έως τη νανοτεχνολογία, οι περισσότερες δομικές πρόοδοι τόσο στη βασική έρευνα όσο και στην εμπορευματοποίησή της χρηματοδοτήθηκαν από κρατικά κεφάλαια και οι επιχειρήσεις μπήκαν στο παιχνίδι μόνο όταν τα κέρδη ήταν σίγουρα.

Στην πραγματικότητα όλες οι ρηξικέλευθες τεχνολογίες, πίσω φερ’ ειπείν από το iPhone, χρηματοδοτήθηκαν από κρατικά κονδύλια: το Internet, το GPS, η τεχνολογία touchscreen, ακόμα και το Siri, το νέο σύστημα προσωπικής βοηθού που λειτουργεί με φωνητικές εντολές.

Το δημόσιο χρήμα μάλιστα δεν εξασφάλισε στις επενδύσεις αυτές μόνο τα βασικά, όπως π.χ. η έρευνα. Κρατικό χρήμα χρηματοδότησε τόσο την αρχική όσο και την εφαρμοσμένη έρευνα.

Σε ορισμένες περιπτώσεις προχώρησε τόσο ώστε να παρέχει risk finance στο πρώτο στάδιο προς εταιρείες που είχαν χαρακτηριστεί υπερβολικά ριψοκίνδυνες για τα ιδιωτικά κεφάλαια. Η Apple αρχικά έλαβε 500.000 δολ. από το Small Business Investment Corporation, έναν κυβερνητικό βραχίονα χρηματοδοτήσεων. Παρομοίως, η Intel και η Compaq πήραν δάνεια όχι από venture capitals, αλλά από το κρατικό πρόγραμμα Small Business Innovation Research.

Αν και πολλά από τα παραδείγματα μοιάζουν να είναι στρατιωτικά projects, στην πραγματικότητα σχετίζονται με διάφορα αντικείμενα, όπως η υγεία και η ενέργεια. Πράγματι, το 75% των πιο καινοτόμων φαρμάκων οφείλουν τη χρηματοδότησή τους όχι στις μεγάλες φαρμακευτικές ή σε κάποιο venture capital, αλλά στο Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας, το οποίο έχει την τελευταία δεκαετία επενδύσει περισσότερα από 600 δισ. δολάρια στις ανακαλύψεις βιοτεχνολογίας και φαρμακευτικής. Από αυτά, τα 32 δισ. δολάρια επενδύθηκαν μόνο το 2012.

Αν και τα venture capitals μπήκαν στον χώρο της υγείας μόλις στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές του 1990, όλες οι μεγάλες επενδύσεις στον κλάδο αυτό έγιναν στις δεκαετίες 1950, 1960 και 1970».

Όμως τα παραδείγματα της Mariana Mazzucato δεν εξαντλούνται στις ΗΠΑ, αλλά επεκτείνονται και στον υπόλοιπο ανεπτυγμένο κόσμο και, φυσικά, στην Ευρώπη:

«Βλέπουμε το ίδιο να ισχύει στην “καθαρή” τεχνολογία. Σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Σιγκαπούρη, η Γερμανία, η Φινλανδία και η Δανία το κράτος χρηματοδοτεί τους απαιτητικούς τομείς που χαρακτηρίζονται από υψηλή ένταση κεφαλαίου, τεχνολογική και εμπορική αβεβαιότητα».

Στην Ελλάδα των μνημονίων όμως;

● Χρειάζεται να θυμίσουμε ότι σε τομείς όπως η τηλεφωνία και η ενέργεια το κράτος είναι αυτό που επένδυσε και έφτιαξε όλες τις υποδομές και τα δίκτυα για να έλθουν οι ιδιώτες εν συνεχεία να επενδύσουν εκ του ασφαλούς και να κερδίσουν, χωρίς μάλιστα, παρότι «πάτησαν» πάνω στις κρατικές επενδύσεις, να επιτύχουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι;

● Χρειάζεται να επισημάνουμε ότι στις έτοιμες υποδομές και την τεχνογνωσία – ενέργεια, τζόγος, λιμάνια, αεροδρόμια, μαρίνες, εταιρείες ύδρευσης κ.λπ. – έρχονται σήμερα να επενδύσουν οι ιδιώτες όχι για να στήσουν τα δικά τους μαγαζιά και υποδομές, αλλά για να πάρουν κοψοχρονιά και εκ του ασφαλούς όσα έχουν πληρώσει με τα λεφτά τους οι Έλληνες φορολογούμενοι;

● Πού ακριβώς βρίσκεται η «ιδιωτική πρωτοβουλία», η οποία θα ρισκάρει χρήμα, θα πρωτοπορήσει και θα ανοίξει νέους δρόμους στην οικονομία και την ανάπτυξη;

Ας μην κοροϊδευόμαστε λοιπόν. Το μέλλον είναι ήδη γνωστό και η παγκόσμια πείρα το υποδεικνύει. Όπου οι ιδιώτες στέρησαν από το κράτος τις υποδομές του και τη δυνατότητά του να επενδύει, ξεζούμισαν τη δυνατότητα κέρδους και ύστερα παρέδωσαν ξανά στους φορολογούμενους τα κουφάρια για να τα αναστήσουν με τα δικά τους λεφτά.

Αυτός είναι ο λόγος που επιχειρήσεις ηλεκτρισμού και υδάτων επιστρέφουν σε κράτη ή οι Ευρωπαίοι και άλλοι πολλοί, αν και «άνοιξαν» τις οικονομίες τους στην ιδιωτική πρωτοβουλία, ουδέποτε παραχώρησαν στην κερδοσκοπία το δημόσιο μερτικό. Γι’ αυτό πολλές ξένες δημόσιες επιχειρήσεις περιλαμβάνονται στους σημαντικότερους και πιο ισχυρούς ενδιαφερόμενους για τις ελληνικές δημόσιες υποδομές και επιχειρήσεις. Διότι είναι άκρως επιτυχημένες στους τομείς δραστηριότητάς τους. Και «ατμομηχανές» της ανάπτυξης και παραγωγοί πλούτου.

Οι εν Ελλάδι καραγκιόζηδες του χυδαίου πολιτικαντισμού, λοιπόν, οι οποίοι διαλύουν ακόμη και την... ιδέα περί δημοσίων επενδύσεων, ας ξανασκεφτούν μήπως η εγκληματική ηλιθιότητά τους συμβάλει τελικά περισσότερο από την (οφειλόμενη στους ίδιους άλλωστε) «κρατική διαφθορά» στη διάλυση και της οικονομίας – δημόσιας και ιδιωτικής – και της ίδιας της χώρας.

από το «ΠΟΝΤΙΚΙ» μέσω ΣΕΙΣΑΧΘΕΙΑ - Ε.ΠΑ.Μ.

Παρτάρουν ενάντια στο ΤΑΙΠΕΔ

Παρτάρουν ενάντια στο ΤΑΙΠΕΔ

        

                                                   ΑΡΓΟΛΙΚΑ ΝΕΑ

Το Σάββατο 16 Αυγούστου, στις 9 μ.μ. διοργανώνεται στην προς πώληση παραλία της Καραθώνας Beach Party ενάντια στο ΤΑΙΠΕΔ.

Ο χώρος του ΑΝΤΙΤΑΙΠΕΔ PARTY θα είναι στην είσοδο της Καραθώνας, στο σημείο που διοργανώνονται όλες οι κατά καιρούς εκδηλώσεις και συναυλίες.

Στόχος είναι φυσικά η διασκέδαση αλλά και η ταυτόχρονη εκδήλωση της θέλησης των πολιτών για μια δημόσια παραλία ελεύθερης πρόσβασης.

Θα υπάρξει επίσης συλλογική κουζίνα. Ο κάθε καλεσμένος θα φέρνει το κάτιτίς του, μικρό ή μεγάλο, και θα το μοιράζεται με τους υπόλοιπους καλεσμένους.

Μουσική θα παίξουν τρείς ντόπιοι djs

VU Cotton : surf garage, underground rock, and mushups
Sotiris Fotopoulos : nu-disco, new-age music
Arthur Rimbaud : dj sessions by arthur rimbaud (grunge, indie music)

Για όσους λοιπόν αγαπάνε τα πάρτυ στις αμμουδιές, για όσους θέλουν δημόσιες και ελεύθερες παραλίες και όσους πλήττουν στην κοσμοσυρροή των ημερών, η Καραθώνα το Σάββατο, 16 Αυγούστου και ώρα 9 μ.μ. θα είναι εκεί και θα τους περιμένει!

Η διάλυση των νοσοκομείων σε … αριθμούς

Η διάλυση των νοσοκομείων σε … αριθμούς

Σε λειτουργική απορρύθμιση λόγω των βάρβαρων περικοπών στα κονδύλια και του παγώματος των προσλήψεων έχουν οδηγήσει τα δημόσια νοσοκομεία οι κυβερνήσεις της τελευταίας πενταετίας. Οι λειτουργικές δαπάνες έχουν μειωθεί κατά 52,8% την περίοδο 2009 – 2013 ενώ την τελευταία δεκαετία έχει μειωθεί κατά 17.000 άτομα το προσωπικό τους λόγω συνταξιοδοτήσεων και του ταυτόχρονου παγώματος των προσλήψεων.

 

Τις λειτουργικές επιπτώσεις απ” τη θηλιά της άγριας λιτότητας στα νοσοκομεία αλλά και τη μισθολογική εξαθλίωση των εργαζομένων σε αυτά αποτυπώνει η τελευταία έκθεση του Ινστιτούτου Οικονομικών και Βιομηχανικών Μελετών (ΙΟΒΕ) που εκπονήθηκε για λογαριασμό του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ) και δόθηκε στη δημοσιότητα τον Ιούλη του 2014 με τον τίτλο: «Η φαρμακευτική αγορά στην Ελλάδα: Στοιχεία και Γεγονότα 2013». Η συνόψιση των συμπερασμάτων για τη χρηματοδότηση και τη λειτουργική απόδοση των νοσοκομείων αποτυπώνεται.....

στον Πίνακα που δημοσιεύουμε.

Η μεγαλύτερη μείωση

Φαίνεται, δηλαδή, ότι οι δαπάνες για υγειονομικό υλικό, φάρμακα, ορθοπαιδικό υλικό, χημικά αντιδραστήρια και υπηρεσίες από ιδιωτικές εταιρείες (αφορούν την ασφάλεια, την καθαριότητα, τη σίτιση και εστίαση, τη συντήρηση κ.λπ.) μειώθηκαν από 2,807 δισ. ευρώ το 2009 σε 1,324 δισ. ευρώ το 2013. Μειώθηκαν, δηλαδή, κατά 52,8% την περίοδο 2009 – 2013. Ο μέσος ετήσιος ρυθμός μείωσης – δηλαδή η μείωση με βάση το 2009 – από χρόνο σε χρόνο ήταν 17,13%.

Η μεγαλύτερη μείωση – όπως φαίνεται και στον Πίνακα – είναι στην προμήθεια ορθοπαιδικού υλικού. Από 263 εκατ. ευρώ το 2009 η δαπάνη μειώθηκε σε 64 εκατ. ευρώ το 2013 ή 75,7%. Οι μειώσεις αυτές ήταν η μοιραία κατάληξη της ανακοίνωσης απ” το ΚΑΤ ότι θα ανέστειλλε τις προγραμματισμένες επεμβάσεις απ” τις 7.7.2014 μέχρι«να ισορροπήσουν τα οικονομικά μεγέθη ή να αυξηθούν οι πιστώσεις». Και για να ξεπεραστεί το πρόβλημα χρειάστηκε η έκτακτη επιχορήγηση. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι οι χειρουργικές επεμβάσεις – με βάση τα στοιχεία του Esynet – παρουσίασαν μια μικρή πτώση κατά 0,12% μεταξύ του 2013 και 2012 (από 456.897 το 2012 έπεσαν σε 456.364 το 2013).

Επίσης, η δαπάνη για υγειονομικό υλικό μειώθηκε κατά 55,3% και η αντίστοιχη για τα φάρμακα κατά 49%, με αποτέλεσμα, όπως έχει αναφερθεί απ” τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, οι ασθενείς και οι συγγενείς τους να αγοράζουν απ” την τσέπη τους υλικά και φάρμακα.

Ακόμα, μεγάλη μείωση έγινε στις παραγγελίες αντιδραστηρίων: Από 269 εκατ. ευρώ το 2009 σε 158 εκατ. ευρώ το 2013, που αντιστοιχεί σε ποσοστιαία μείωση κατά 41,3%. Η εξέλιξη αυτή αποτυπώνεται με μείωση των εργαστηριακών εξετάσεων κατά 12,6% την τελευταία διετία. Με βάση τα στοιχεία του Esynet οι εργαστηριακές εξετάσεις από 152.531.500 το 2012 έπεσαν σε 133.239.959 το 2013.

Η σύνθετη καταγραφή που κάνει το ΙΟΒΕ αποκαλύπτει τελικά ότι κόβονται και τα προϋπολογισμένα κονδύλια για τις λειτουργικές δαπάνες στα δημόσια νοσοκομεία. Για παράδειγμα, το 2013 είχαν προϋπολογιστεί 1,638 δισ. ευρώ και τελικά μειώθηκαν σε 1,324 δισ. ευρώ. Μάλιστα, ο προϋπολογισμός για το 2014 προβλέπει επιχορήγηση 1,111 δισ. ευρώ για τις λειτουργικές δαπάνες των νοσοκομείων. Με βάση τα απολογιστικά στοιχεία του ΙΟΒΕ (1,324 δισ. ευρώ) παρουσιάζει μείωση 16%. Οπως έχει γίνει γνωστό από δημοσιεύματα, το πρώτο τρίμηνο του 2014 η μείωση των λειτουργικών δαπανών είναι 9%. Ειδικότερα μάλιστα οι δαπάνες για φάρμακα, αντιδραστήρια, υγειονομικό και ορθοπαιδικό υλικό μειώθηκαν κατά 12,22% το πρώτο τρίμηνο του 2014 σε σχέση με αυτό του 2013.

Ενα ακόμα απότοκο της υποχρηματοδότησης των λειτουργικών δαπανών είναι και η δημιουργία χρεών των νοσοκομείων προς τρίτους: Στις 31.3.2014 οι ανεξόφλητες υποχρεώσεις ήταν 1,3 δισ. ευρώ και οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις ήταν 950 εκατ. ευρώ.

Συνταξιοδοτήσεις και πάγωμα προσλήψεων αδειάζουν τα νοσοκομεία

Με βάση στοιχεία που έφερε στη δημοσιότητα ο «Ρ» (19.7.2014), το προσωπικό στα δημόσια νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας μειώθηκε κατά 17.000 την τελευταία δεκαετία εξαιτίας των συνταξιοδοτήσεων και του παγώματος των προσλήψεων.

Από μια καταμέτρηση του προσωπικού των εποπτευομένων απ” το υπουργείο Υγείας δομών, που έγινε το 2005 (παρουσιάστηκε στις 28.11.2005), στα νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας υπηρετούσαν 98.869 άτομα και με τους στρατιωτικούς και πανεπιστημιακούς ανέρχονταν σε 100.165.

Δηλαδή, οι δημόσιες δομές Υγείας – στις οποίες πια περιλαμβάνονται και τα πέντε νοσοκομεία του ΙΚΑ που εντάχτηκαν στο δημόσιο σύστημα Υγείας – έχουν χάσει 18.344 εργαζόμενους (100.165 – 81.821 = 18.344) την τελευταία δεκαετία.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των Ομοσπονδιών των γιατρών (ΟΕΝΓΕ) και εργαζομένων (ΠΟΕΔΗΝ), απ” τα νοσοκομεία σήμερα λείπουν 6.000 γιατροί και τουλάχιστον 25.000 νοσηλευτές και υπόλοιπο προσωπικό, προσμετρώντας και τομείς όπως η καθαριότητα, η φύλαξη και η εστίαση.

Κι ενώ διαμορφώνεται αυτή η εκρηκτική κατάσταση, ο υπουργός Υγείας, Μάκης Βορίδης, ανακοίνωσε (30.6.2014) μόλις 2.950 προσλήψεις! Απ” αυτές 682 είναι γιατροί, 1.300 νοσηλευτικό προσωπικό, 200 για πληρώματα του ΕΚΑΒ, 200 παραϊατρικό προσωπικό και 150 για μονάδες Ψυχικής Υγείας. Είναι χαρακτηριστικό το ότι 370 γιατροί είχαν κριθεί για πρόσληψη – μαζί με άλλους 930 – απ” το 2011 αλλά «κόπηκαν» μαζί με τις περικοπές.

Μόλις την περασμένη Παρασκευή το υπουργείο Υγείας ανακοίνωσε την ολοκλήρωση της «διαδικασίας πρόσληψης 112 επικουρικών γιατρών» που θα καλύψουν «ανάγκες στις πόλεις Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Λάρισα, Ηράκλειο Κρήτης, Αλεξανδρούπολη και Ιωάννινα αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας».

Λόγω και της υπολειτουργίας του Πρωτοβάθμιου Εθνικού Δικτύου Υγείας (ΠΕΔΥ), οι αποδεκατισμένοι αριθμητικά γιατροί και εργαζόμενοι έχουν να αντιμετωπίσουν την αυξημένη προσέλευση στα δημόσια νοσοκομεία με αποτέλεσμα την εντατικοποίηση της εργασίας.

Μισθολογική εξαθλίωση

Οπως όλοι οι εργαζόμενοι, και όσοι εργάζονται στα δημόσια νοσοκομεία αντιμετωπίζουν τη μισθολογική εξαθλίωση. Στον Πίνακα που δημοσιεύουμε φαίνεται η μισθολογική εξέλιξη την περίοδο 2010 – 2013. Το 2009, σύμφωνα με τον απολογισμό του υπουργείου Υγείας (Μάρτης 2012), το περίφημο «μισθολογικό κόστος» στα δημόσια νοσοκομεία ήταν 3,379 δισ. ευρώ και το 2013 – με βάση τη μελέτη του ΙΟΒΕ – μειώθηκε σε 2,329 δισ. ευρώ. Υπήρξε μια μείωση 29,3% των αποδοχών γιατρών και εργαζομένων.

Μ” άλλα λόγια, γιατροί και εργαζόμενοι έχαναν κάθε χρόνο – με βάση το 2009 – με σταθερό ρυθμό 8,2% των συνολικών αποδοχών τους για να φτάσουν στο τέλος του 2013 να έχουν στις τσέπες τους λιγότερα – πάντα σε σχέση με το 2009 – χρήματα κατά 1,05 δισ. ευρώ!

Η «παραγωγή» στα δημόσια νοσοκομεία

Πάνω από 2,2 εκατομμύρια άνθρωποι νοσηλεύονται κάθε χρόνο στα δημόσια νοσοκομεία, τα οποία η κυβέρνηση επιχειρεί να τα στρέψει πιο εντατικά στην επιχειρηματική δράση.

Ενα ακόμα βήμα σε αυτήν την κατεύθυνση και για το σκοπό αυτό είναι και το τελευταίο νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή (8.8.2014) για τη «διαμόρφωση ενός καθολικού συστήματος διαχείρισης και δίκαιης κατανομής των δημοσιονομικών πόρων μεταξύ των δημόσιων και ιδιωτικών κλινικών», που αποτελεί δέσμευση του μνημονίου της 9.2.2012. Σύμφωνα με την παραπάνω δέσμευση, η κυβέρνηση εφαρμόζει πιλοτικά ένα πρόγραμμα Κλειστών Ενοποιημένων Νοσηλίων (ΚΕΝ – DRG), με «στόχο την ανάπτυξη ενός συστήματος κοστολόγησης στα νοσοκομεία για τη σύναψη συμβάσεων (με βάση μελλοντικές συμβάσεις – πακέτα μεταξύ ΕΟΠΥΥ και ΕΣΥ)». Για το λόγο αυτό εισάγεται το Σύστημα Αμοιβής Νοσοκομείων (ΣΑΝ), που θα διαχειρίζεται η – υπό δημιουργία – «Εταιρεία Συστήματος Αμοιβών Νοσοκομείων – Ανώνυμη Εταιρεία (ΕΣΑΝ – ΑΕ)». Η «ΕΣΑΝ ΑΕ» θα έχει πόρους απ” τις υπηρεσίες που θα προσφέρει στον ΕΟΠΥΥ, στα δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία. Δηλαδή, ο ασθενής, και η κάλυψη της δαπάνης για τη νοσηλεία του, δε θα αντιμετωπίζεται με βάση τις ανάγκες της ασθένειάς του αλλά με βάση κάποια γενικευμένα διεθνή πρότυπα, που μπορεί και να προσκρούουν στην επιστημονική προσέγγιση των λειτουργών της Υγείας.

Απ” το Esynet προκύπτουν τα παρακάτω στοιχεία για το 2012 και το 2013:

• Το 2013 νοσηλεύτηκαν 2.273.751 άρρωστοι έναντι 2.284.316 το 2012 (μείωση 0,5%). Οι μέρες νοσηλείας ήταν 8.782.234 (έναντι 9.080.808) με αποτέλεσμα η Μέση Διάρκεια Νοσηλείας να μειωθεί από 3,98 σε 3,86 μέρες (μείωση 3%).
• Στα Τακτικά Εξωτερικά Ιατρεία (ΤΕΙ) – εκεί που καταβάλλονται 5 ευρώ – έγιναν 6.681.198 επισκέψεις (έναντι 6.459.358). Παρά την αύξηση των επισκέψεων τα έσοδα απ” τα 5 ευρώ – σύμφωνα με το Esynet – μειώθηκαν κατά 6,08%.
• Στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) μεταφέρθηκαν 4.790.521 περιστατικά (έναντι 4.936.410).
• Κατά την ολοήμερη λειτουργία των δημόσιων νοσοκομείων οι επισκέψεις αυξήθηκαν από 398.731 το 2012 σε 411.819. Το κόστος της επίσκεψης το πληρώνει εξ ολοκλήρου ο ασθενής με αποτέλεσμα τα έσοδα να αυξηθούν κατά 16,22%.

Πηγή: Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΟΥΣΓΑ από το «Ριζοσπάστη» μέσω Ημεροδρόμος